Showing posts with label વાંચેલ પુસ્તક. Show all posts
Showing posts with label વાંચેલ પુસ્તક. Show all posts

Saturday, December 24, 2022

મધપુડો - રમેશ પટેલ

 મધપૂડો 

(પુસ્તક- વાંચન - પુસ્તકાલય)


શીર્ષક વાંચતા તો પહેલા વિચાર આવ્યો કે મધપૂડો એટલે ? આ પુસ્તકમાં શું હશે ? મધપૂડા વિષેની માહિતી હશે ? પણ આવડી જાડી પુસ્તકમાં માત્ર મધપૂડા વિષે તો નહીં જ હોય. શીર્ષકની નીચે હતું પુસ્તક- વાંચન - પુસ્તકાલય એટલે થોડો ખ્યાલ આવ્યો કે બરોબર આ પુસ્તક એ વાંચન ઉપર છે. પણ મધપૂડો શીર્ષક કેમ ? એ પ્રશ્ન હજુ મુંઝવતો હતો.  


માત્ર એ પ્રશ્ન ઉકેલવા માટે પુસ્તક ખોલ્યું પ્રથમ લેખકનું નિવેદન હતું એમાં લખેલ એકાદ વાક્યની વાત કરું તો "પુસ્તકપ્રીતિ અને વાંચન રુચીએ મને જીવંત તો રાખ્યો, પણ જીવનની કટોકટીની પળોમાં ટકાવી રાખ્યો. અધ્યાપનના વ્યવસાયને બળવત્તરતા બક્ષી, મને ઉબાવા ન દીધો. વહેતો રાખી નિર્મળ રાખ્યો. સંકુચિતતા, લઘુતાગ્રંથી, મડાગાંઠો, સ્વભાવની ત્રુટીઓ અને પતનની ક્ષણોમાં હકારાત્મક બળ મળતું રહ્યું છે."


લેખક રમેશ પટેલના શરૂઆતથી નિવેદનમાં જ મને પુસ્તક વાંચવાનો રસ જાગ્યો વિચાર આવ્યો કે આ જમાનામાં ભાઈ ને ભાઈ પ્રત્યે પ્રેમ નથી અને આ નિર્જીવ પુસ્તક પ્રત્યે એટલી આત્મીયતા ? જીજ્ઞાસા હજુ વધી અને પુસ્તક વાંચતા - વાંચતા ક્યારે અડધુ પુસ્તક વંચાઈ ગયું ખબર જ ન પડી. પુસ્તક વાંચતો હતો ત્યારે હું કોઈકના સપનાઓમાં ઘૂમતો હોય તેવું લાગ્યું, કેમકે આ પુસ્તકની અંદર 438 જેટલા લેખકો, વિવેચકો, પત્રકારો, સાહિત્યકારોએ પોતાના પુસ્તક અને વાંચન અંગેના અંગત અનુભવો લખ્યા છે. એક જ જગ્યાએથી એટલું બધું એક સાથે મેળવવું જે રીતે ઢગલાબંધ મધમાખીઓ અલગ - અલગ જગ્યાએથી ફુલ માંથી રસ ચુસીને મધપૂડો બનાવે છે. ત્યારે મને સમજાયું કે આ ગ્રંથને મધપૂડા થી વિશેષ કોઈ શીર્ષક હોય જ ન શકે. મેં તો પુસ્તક વાંચ્યું ઓછું અને અનુભવયું વધારે. કહી શકાય કે હું મારી દુનિયામાંથી બહાર નીકળીને કોઈકના પુસ્તકોની દુનિયામાં ખોવાઈ જતો હતો.


આની પહેલા આવું પુસ્તક કે ગ્રંથ ભાગ્યેજ જોયું અને વાંચ્યું હશે. આજે આનંદ સાથે લખી શકું છું કે ભાગ્યેજ આવું કોઈ બીજું પુસ્તક બન્યું પણ હશે. સંકલનકર્તા રમેશ પટેલનો મધપુડો એ મારી વાંચન યાત્રાનો પાયો બનશે. તેમનું ઋણ સ્વીકારું છું.

છબી - ભાર્ગવ મકવાણા

છબી - ભાર્ગવ મકવાણા


Tuesday, December 13, 2022

મેરે પ્રિય આત્મન

 Mere Priy Atman (मेरे प्रिय आत्मन)


...मैंने भी कुछ बीज बोये थे और फिर उनमें अंकुर आए और अब फूल लग गए है। उन फूलों की सुगंध से मेरा जीवन भर गया है। उस सुगंध के कारण अब मैं किसी और ही लोक में हूं। उस सुगंध ने मुझे नया जन्म दिया है और अब जो मैं साधारण आंखों से दिखाई पड़ता हूं, वहीं नहीं हूं। ...कुछ क्रांतिबीज हवाएं मुझसे लिए जा रही हैं। मुझे कुछ ज्ञात नहीं कि वे किन खेतों में पहुंचेंगे और कौन उन्हें संभालेगा। मैं तो इतना ही जानता हूं, उनसे ही मुझे जीवन के, अमृत के और प्रभु के फूल उपलब्ध हुए हैं और जिस खेत में भी वें पड़ेंगे, वहीं की मिट्टी अमृत के फूलों में परिणत हो जाएगी। - ओशो (क्रांतिबीज)

... सत्य निरंजन ऐसे ही निष्ठावान हैं। उनकी श्रद्धा मुझमें गहरी है। उनका लगाव गहरा है। चुपचाप छाया की तरह यहां वे मेरे काम में लगे रहते हैं। जो लोग पूना में मेरे बहुत निकट आये हैं, उनमें से निरंजन एक हैं। ओशो (मैंने रामरतन धन पायो) ये संस्मरण बहुमूल्य है क्योंकि ये और कहीं भी उपलब्ध नहीं हैं सिवाय बागमार जी की स्मृतियों के। कहते हैं, ‘ईश्वरस्य निःश्वसितः वेदाः’। ईश्वर ने श्वास छोड़ी और वेद जन्मे। महापुरुषों के बाबत यही सच है, वे सहजता से जो कहते हैं वही ज्ञान बन जाता है। वे ओशो के वचन भी ईश्वर के निःश्वास ही हैं। सहज ही बातचीत में, आते जाते, ओशो के मुंह से झरे हुए मोती हैं जो बहुत जतन से संजोये गए हैं। बागमार जी ने इन मोतियों को बिखरने नहीं दिया वरन् अपनी स्मृति मंजूषा में संभाल कर रखा। तीक्ष्ण स्मृति का वरदान मिला है उन्हें। जो भी सुनते हैं उसे शब्दशः प्रस्तुत कर सकते हैं। इसके कई उदाहरण आप इस किताब में पाएंगे। उनकी असाधारण स्मृति आज हम सबके लिए सौभाग्य बनी है।



author

Sw Satya Niranjan (P.C.Bagmar)

Sunday, October 16, 2022

રઘુવીર ચૌધરી


છબી - વિકિપીડિયા

   રઘુવીર ચૌધરી ગુજરાતી કવિ, વાર્તાકાર, નવલકથાકાર, નાટ્યકાર, ચરિત્રકાર અને વિવેચક છે.


જીવન - તેમનો જન્મ ઉત્તર ગુજરાતમાં હાલમાં ગાંધીનગર જિલ્લામાં આવેલા બાપુપુરા ગામમાં થયો હતો. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ માણસામાં કર્યા બાદ તેમણે ૧૯૬૦માં હિંદી વિષય સાથે બી.એ. કરીને અધ્યાપનની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે ૧૯૬૨માં એમ.એ. અને ૧૯૭૯માં હિંદી-ગુજરાતી ધાતુકોશ વિષય પર પીએચ.ડી.ની ઉપાધિ મેળવી હતી. તેઓ બી.ડી. આર્ટ્સ કોલેજ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ અને હ.કા. આર્ટ્સ કોલેજ, અમદાવાદમાં લાંબો સમય અધ્યાપક રહ્યા હતા. ૧૯૭૭થી તેઓ ગુજરાત યુનિવર્સિટીના ભાષા સાહિત્યભવનમાં હિંદીના અધ્યાપક રહ્યા હતા અને ૧૯૯૮માં તેઓ અધ્યક્ષ તરીકે નિવૃત થયા.


સન્માન -
  • કુમાર સુવર્ણ ચંદ્રક
  • ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક
  • સાહિત્ય અકાદમી દિલ્હી નો પુરસ્કાર
  • રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક
  • જ્ઞાનપીઠ પુરસ્કાર (૨૦૧૫)
  • નર્મદ સુવર્ણ ચંદ્રક (૧૯૯૫) - તિલક કરે રઘુવીર માટે

સંયોજન - વિકિપીડિયા

Sunday, October 9, 2022

અમદાવાદનાં પોળો અને પરાં

અમદાવાદનાં પોળો અને પરાં એ ડૉ. માણેક પટેલ ' સેતુ ' દ્વારા રચાયેલ પુસ્તક છે. પુસ્તક કરતા એક સંદર્ભગ્રંથ શબ્દ પ્રયોજવો વધુ  યોગ્ય જણાય છે. અહીં સેતુ એ સંપૂર્ણ અમદાવાદને જેમ નુ તેમ વેઠ ઉતાર્યું છે. અમદાવાદને આજે ઘણા લોકો એક અતિઆધુનિક શહેર માત્ર ઓળખે છે. પરંતુ વર્લ્ડ હેરિટેજ સિટી અમદાવાદ શું છે એ તો અહીંના પૂર્વ અમદાવાદી લોકો જ જાણે છે. અમદાવાદ શહેરને સાબરમતી નદી બે ભાગમાં વિભાજિત કરે છે અને એ વિભાજન માત્ર ભૌતિક નથી પૂર્વ અમદાવાદ અને પશ્ચિમ અમદાવાદ એ સૂર્ય અને ચંદ્રમા જેવા છે. બંને વિભિન્ન છે. 

એક બાજુ ગગન ચૂમી ઇમારતો તો એક બાજુ એક ઘર થી બીજા ઘરમાં હાથ મિલાવી શકાય તેવી પોળો. બંને અલગ છે. સેતુ પ્રમાણે જે લોકો પોળોને મૂકીને બહાર રહેવા ચાલ્યા જાય છે એમને ત્યાં ફાવતું નથી અને તે પાછા પોળોમાં રહેવા માટે આવી જતા હોઈ છે. અમદાવાદમાં આવેલ આ પોળ જેટલી રોમાંચક લાગે, તેની વાત કરવી ગમે, ત્યાં ફરવા જવું ગમે, તો વિચારો ત્યાં રહેતા લોકોને તે પોળો પ્રત્યે કેટલો પ્રેમ હશે. બધી પોળોના નામ હોઈ છે ઘણી પોળો કોઈ ચોક્કસ જ્ઞાતિ સમુદાયની હોઈ છે તો ક્યાંક બધા લોકો સાથે મળીને રહેતા હોઈ છે. અત્યારના સમયમાં મોટા ભાગની પોળોમાં બધા લોકો સાથે મળીને રહે છે. પોળ નામ સાંભળતાની સાથે જ આપના દિમાગમાં એ સાંકડી ગલીઓ આવે એની પાછળ પણ ઇતિહાસ છે કે પહેલા પોળોમાં પણ ગલીઓ પહોળી હતી, પણ પછી થી એક સુરક્ષાની ભાવનાની સાથે બધા લોકો પાસે - પાસે રહેવા લાગ્યા પોળોની એક ડેલી (દરવાજો) પણ હોઈ એટલે એ દરવાજો બંધ થાય જાય એટલે પોળમાં બહારનું કોઈ આવી શકે નહીં આથી સલામતી માટે લોકો પાસે પાસે રહેવા લાગ્યા અને થોડા પૈસા આપતા જ્યા ત્યાં ઘર બનાવવાની પરવાનગી પણ આસાનીથી મળી જતી .. આમ અમદાવાદની પોળોની એક - એક બાબત કે જે આપણાને અલગ લાગે છે તે બધી બાબતો પાછળ કોઈ ચોક્કસ ઇતિહાસ છુપાયેલો છે. જેનો ડૉ. માણેક પટેલ ' સેતુ ' દ્વારા અહીં દસ્તાવેજીકરણ કરવામાં આવેલ છે.

" અમદાવાદનું કેન્દ્ર એટલે ભદ્ર. તેનાથી શરૂ કરી, પછી બધા પરાં - વિસ્તારો વર્ણાનુક્રમે - કક્કાવારી પ્રમાણે ગોઠવ્યા છે. અંતે અમદાવાદના જાણીતા સ્થળો ની માહિતી ટૂંકમાં આપવામાં આવી છે. જ્યારે અજાણી વાતો કે માહિતીને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવ્યું છે. તે ધ્યાનમાં લેવા વિનંતી છે.

વર્લ્ડ હેરિટેજ સિટી - અમદાવાદના મુલાકાતિઓ - પ્રવાસીઓ માટે આ પુસ્તક ગાઈડગ્રંથ અને અભ્યાસુઓ માટે વિશ્વાસનિય રેફરન્સગ્રંથ તરીકે પુરવાર થશે, એની મને પ્રતીતિ છે." - ડૉ. માણેક પટેલ 'સેતુ'

ડૉ. માણેક પટેલ 'સેતુ'

લેખક ના અન્ય પુસ્તકો 

1. વેલકમ ટુ અમદાવાદ - અ કમ્પ્લીટ સીટી ગાઈડ
2. અમદાવાદ કથા
3. આ છે અમદાવાદ
4. અમદાવાદની અસ્મિતા

અમદાવાદની વધુ માહિતી માટે ડૉ. માણેક પટેલની વેબસાઇટ અહીં ક્લિક કરો

Thursday, August 25, 2022

રામે સીતાને માર્યા જો!

રામે સીતાને માર્યા જો!

લેખક - પન્નાલાલ પટેલ

થોડાક દિવસ પહેલા વાંચવામાં આવેલ પુસ્તક ' રામે સીતાને માર્યા જો! '


વાલ્મીકિ કૃત રામાયણ ઉપરથી લોક લાડીલા પ્રખ્યાત  લેખકશ્રી એવા પન્નાલાલ પટેલ દ્વારા રામે સીતાને માર્યા જો ! પુસ્તક ઉજાગર કર્યું જેમાં વાલ્મીકિ રામાયણના ના જીણવટ ભર્યા પ્રસંગોને જીનવટથી અને રસપ્રદ મુક્યા છે. જેનું શીર્ષક પ્રખ્યાત લોકગીત 

' લવિંગ કેરી લાકડિએ રામે સીતાને માર્યાં જો!
ફૂલ કેરે દડૂલિયે સીતાએ વેર વાળ્યાં જો ! ' 

પર થી લેવામા આવેલ છે. તે ખરેખર પુસ્તક પ્રમાણે યથાયોગ્ય છે.