વિસરાતી મારી ગુજરાતી

લેખક - ભાર્ગવ મકવાણા

 

ભાષા પરિવર્તન અને વિવિધતા એ કુદરતી પ્રક્રિયાઓ છે જે સમયાંતરે થાય છે અને સામાજિક, સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક પરિબળોની વિશાળ શ્રેણીથી પ્રભાવિત થાય છે. આજના યુવાનો દ્વારા બોલવામાં આવતી ગુજરાતી ભાષા "બગડી રહી છે" એવું કહેવું જરૂરી નથી. તેના બદલે, વિવિધ સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક પ્રભાવોના પ્રતિભાવમાં ભાષા બદલાતી હોઈ શકે છે.

 એવું કહેવામાં આવે છે કે, કેટલાક લોકો ગુજરાતમાં યુવાનો દ્વારા બોલાતી ભાષાને "બગડતી" હોવાનું માની શકે છે કારણ કે તે ભૂતકાળમાં જે રીતે બોલાતી હતી અથવા જૂની પેઢીઓ દ્વારા બોલવામાં આવતી હતી તેનાથી અલગ હોઈ શકે છે. આ એક સામાન્ય ઘટના છે જે બધી ભાષાઓમાં જોવા મળે છે. ગુજરાતીમાં ભાષાની વિવિધતામાં ફાળો આપતાં ઘણાં પરિબળો છે. ઉદાહરણ તરીકે, યુવાન લોકો સોશિયલ મીડિયા અને ટેલિવિઝન જેવા વિવિધ માધ્યમોના સંપર્કમાં આવ્યા, જે તેમની ભાષાના ઉપયોગને પ્રભાવિત કરી શકે છે. તેઓ તેમના સાથીદારો દ્વારા બોલાતી ભાષાથી પણ પ્રભાવિત થઈ શકે છે, ખાસ કરીને બહુભાષી સંદર્ભોમાં જ્યાં વિવિધ વર્ગો સાથે વાત કરતા વિવિધ ભાષાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. 

 વધુમાં, વૈશ્વિકીકરણ અને વધતા જતા સ્થળાંતરને કારણે વિવિધ ભાષાઓના બોલનારાઓ વચ્ચેનો સંપર્ક વધ્યો છે, જે ગુજરાતી બોલવાની રીતને પણ પ્રભાવિત કરી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, બહુભાષી વાતાવરણમાં ઉછરેલા યુવાનો વધુ એકથી વધુ ઉપયોગ કરી શકે છે અથવા અન્ય ભાષાઓમાંથી શબ્દો ઉછીના લઈ શકે છે. પરંતું આવી રીતે ના એ ચોખી ગુજરાતી, ના ચોખી અંગ્રેજી , કે ના ચોખી હિન્દી બોલી શકે છે. આવી ભાષા માટે એક કાઠીયાવાડી શબ્દ પણ છે બાવાહિન્દી કે બાવાઇન્ગ્લીશ, હવે બાવાગુજરાતી ને પણ ઉમેરી શકાય.

ગુજરાતીઓનું પહેલું પુસ્તક - દેશી હિસાબ

ક કબૂતરનો ક, ખ ખલનો ખ

એકડિયા ની ચોપડી

  ગુજરાતી ભાષાની પરિવર્તન પ્રક્રિયાના મુળ 20મી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં વૈશ્વિકરણના આગમન અને ટેકનોલોજીના વધતા ઉપયોગ સાથે શોધી શકાય છે. આ પ્રક્રિયામાં અંગ્રેજીના પ્રભાવે પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી. શાળાઓ અને યુનિવર્સિટીઓમાં શિક્ષણના માધ્યમ તરીકે અંગ્રેજીનો ઉપયોગ પણ ગુજરાતી ભાષાના પતન માટે કારણભૂત છે. ગુજરાતમાં ઘણા વાલીઓ તેમના બાળકોને અંગ્રેજી માધ્યમની શાળાઓમાં મોકલવાનું પસંદ કરે છે, કારણ કે તેઓ માને છે કે આનાથી તેમને જીવનમાં વધુ સારી તકો મળશે.

    યુવાનોમાં ગુજરાતી ભાષાનો ઘટાડો એ ચિંતાનું કારણ તો છે, કારણ કે તે સાંસ્કૃતિક વારસો અને ઓળખને ગુમાવી શકે છે. ભાષા એ ગુજરાતની સંસ્કૃતિનો અભિન્ન અંગ છે, અને તે રાજ્યની ઓળખમાં આવશ્યક ભૂમિકા ભજવે છે. જો યુવાનોમાં ભાષા સતત ઘટી રહી છે, તો તે સાંસ્કૃતિક વિવિધતા અને ઓળખને ગુમાવી શકે છે. આજે યુવાનો પાસે વાત કરવા જેટલું પણ ગુજરાતી શબ્દભંડોળ નથી. દર બીજા વાક્ય માં તો અંગ્રેજી ના શબ્દો આવેજ છે. 

 એ નોંધવું અગત્યનું છે કે ભાષામાં ફેરફાર અને વિવિધતા કુદરતી છે અને જરૂરી નથી કે નકારાત્મક હોય. જેમ જેમ સમાજનો વિકાસ થાય છે, તેમ ભાષાઓ પણ વિકસિત થાય છે, અને આ તેમને બોલતી સંસ્કૃતિઓની વિવિધતા અને સમૃદ્ધિનું પ્રતિબિંબ હોઈ શકે છે. પરંતુ આ વિકાસ એ સાંસ્ક્રુતિક વારસા ના ભોગે થતો હોય તો વિચાર માંગી લે છે.